بررسی کارایی مالچ پلیمری و مالچ با پایه گیاهی بر کاهش هدر رفت خاک در اراضی مستعد فرسایش بادی در استان خوزستان

فرسایش بادی معضلی است که در سال‌های اخیر بسیاری از نقاط ایران به‌ویژه استان خوزستان را درگیر نموده است که وقوع پدیده گردوغبار و حرکت ریز گردها از پیامدهای آن محسوب می‌شود. با عنایت به آثار محیطی مالچ‌های نفتی، کاربرد مالچ‌های پلیمری و گیاهی به‌منظور کاهش آثار زیست‌محیطی این‌گونه ترکیبات و حل معضل هدر رفت خاک در اراضی مستعد فرسایش در استان خوزستان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این تحقیق از دو نوع مالچ پلیمری و مالچ با پایه گیاهی، به‌عنوان تثبیت‌کننده خاک، در چهار سطح صفر، 15%، 30% و 60% بر روی سه نوع خاک برداشت‌شده از کانون‌های فرسایش بادی استان اعمال شد. تأثیر مالچ‌های موردبررسی بر کاهش هدر رفت خاک در دستگاه تونل باد در سرعت‌های 8، 10 و 13 متر بر ثانیه موردبررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش‌ها به‌صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی موردبررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه‌وتحلیل آماری نشان داد که خاک‌های تیمار شده با هر دو نوع مالچ، اختلاف معنی‌داری با خاک شاهد در کاهش هدر رفت خاک‌دارند. از سویی نتایج نشان داد که دو نوع مالچ موردبررسی ازنظر تأثیر بر میزان کاهش هدر رفت خاک، اختلاف معنی‌داری باهم ندارد اما غلظت‌های مختلف مالچ‌های استفاده‌شده در سطح یک درصد باهم دارای اختلاف معنی‌داری هستند. نتایج بررسی تأثیر مالچ پلیمری و مالچ با پایه گیاهی نشان داد که کاربرد مالچ پلیمری به‌خوبی می‌تواند میزان هدر رفت خاک را در سرعت‌های 8، 10 و 13 متر بر ثانیه در خاک‌های موردبررسی کاهش دهد. همچنین کاربرد مالچ با پایه گیاهی میزان هدر رفت خاک را در سرعت‌های ذکرشده در دو خاک زراعی الوان و هویزه به‌خوبی کاهش داد اما در خاک ماسه‌بادی بروایه این مالچ قادر به ایجاد تأثیری مثبت بر کاهش هدر رفت خاک در غلظت‌های پایین (15% و 30%) نبود که امر را می‌توان به متفاوت بودن اندازه توزیع ذرات خاک، میزان مواد آلی و نوع یون‌های موجود در خاک‌ها مرتبط دانست.